Danh sách Danh_sách_các_hóa_thạch_tiến_hóa_của_con_người

HìnhTênTuổiLoàiNăm
phát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú

Miocene muộn, 7,2 - 5,3 Ma

El Graeco7,2 Ma [2] Graecopithecus freybergi2017 (1944)Pyrgos, Hy Lạp
Azmaka,  Bulgaria
G.H.R. von KoenigswaldMet, Athens; Tübingen, Germany
TM 266 (Toumai)7 - 6 Ma [3] Sahelanthropus tchadensis2001Sa mạc Djurab,  ChadMichel Brunet, Alain Beauvilain, Fanone Gongdibe, Mahamat Adoum, Ahounta DjimdoumalbayeN'Djamena (Chad), BEAC
BAR 1000'006,1 - 5,7 Ma[4] Orrorin tugenensis2000Lukeino,  KenyaMartin Pickford, Kiptalam Cheboi, Dominique Gommery, Pierre Mein, Brigitte Senut
Dấu chân Trachilos5,7 MaTạo ra bởi hominin hoặc linh trưởng hominin-like2002 Hy LạpGerard D. Gierliński
ALA-VP 1/20 [5]5,65±0,150 MaArdipithecus kadabba1997Awash Trung,  EthiopiaYohannes Haile-Selassie

Pliocene, 5,3 - 2,58 Ma

HìnhTênTuổiLoàiPhát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú
Ardi4,4 Ma [6]Ardipithecus ramidus1994 EthiopiaYohannes Haile-Selassie
KNM-LT 3294,60 ±0,40 Ma [7]Australopithecus anamensis1967 KenyaArnold Lewis, Bryan Patterson [8][9][10]
KNM-TH 131504,70±0,55 Ma [11]Australopithecus anamensis1984 Kenya-
KNM-KP 2714 Ma [12]Australopithecus anamensis1965 KenyaBryan Patterson [8]
Dấu chân Laetoli (Laetoli Footprint)3,7 MaBipedal hominin1976 TanzaniaMary Leakey
LH 43,40±0,50 MaAustralopithecus afarensis1974Laetoli,  TanzaniaMary Leakey [13]
KSD-VP-1/1 (Kadanuumuu)3,58 MaAustralopithecus afarensis2005 EthiopiaYohannes Haile-Selassie
K 12 (Abel)3,5Australopithecus bahrelghazali1995 ChadMichel Brunet
KNM-WT 40000
(Flat Faced Man) [14]
3,5 Ma Kenyanthropus platyops1999Hồ Turkana,  KenyaJustus Erus & Meave Leakey [15]
BRT-VP-3/143,3-3,5 MaAustralopithecus deyiremeda2015 EthiopiaYohannes Haile-Selassie [16]
Stw 573 (Little foot)3,3 Ma Australopithecus ?1994 Nam PhiRonald J. Clarke
DIK-1 (Selam)3,3 MaAustralopithecus afarensis2000 EthiopiaZeresenay Alemseged
AL 288-1 (Lucy)3,2 MaAustralopithecus afarensis1974 EthiopiaTom Gray, Donald Johanson, Yves CoppensMaurice TaiebBảo tàng Quốc gia Ethiopia
AL 200-13,10±0,10 MaAustralopithecus afarensis1975 EthiopiaDonald Johanson Yves CoppensMaurice Taieb
AL 129-13,10±0,10 MaAustralopithecus afarensis1973 EthiopiaDonald Johanson
AL 444-2 [17]3 MaAustralopithecus afarensis1992 EthiopiaYoel Rak
[18]LD 350-12,775±0,025 Ma [19] Homo ?2013 EthiopiaChalachew Seyoum
Taung 1
Em bé Taung
3,03 - 2,61 MaAustralopithecus africanus1924 Nam PhiRaymond DartĐại học Witwatersrand

Pleistocene, Paleolithic dưới, 2,58 Ma - 300 Ka

HìnhTênTuổiLoàiPhát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú
KNM WT 17000
Sọ đen

(Black Skull)
2,5 MaParanthropus aethiopicus1985 KenyaAlan Walker
BOU-VP-12/130[20]2,50 MaAustralopithecus garhi1997EthiopiaYohannes Haile-Selassie
STS 71 [21]2,61 -2,07 MaAustralopithecus africanus1947 Nam PhiRobert BroomJohn T. Robinson
STS 52 [22]2,61 - 2,07 MaAustralopithecus africanus1947 Nam PhiRobert Broom
Uraha 501
UR 501
Uraha Jawbone [23]
2,40±0,10 MaHomo rudolfensis1991 MalawiTyson Msiska, Timothy Bromage, Friedemann Schrenk
STS 5 (Mrs. Ples)
(STS 14)[24]
2,07 Ma[25]Australopithecus africanus1947Sterkfontein,  Nam PhiRobert BroomDitsong National Museum of Natural History
DNH 134 (Simon)[26]2,04 Ma[26]Homo erectus2015Drimolen Main Quarry,  Nam PhiAndy Herries và đội khai quậtĐại học Witwatersrand
DNH 155[27]2,04-1,95 MaParanthropus robustus2018Drimolen Main Quarry,  Nam PhiAndy Herries & Stephanie BakersĐại học Witwatersrand
DNH 152
(Khethi)
2,04-1,95 Ma [26]Paranthropus robustus2018Drimolen Main Quarry,  Nam PhiAndy Herries & Stephanie BakerĐại học Witwatersrand
DNH 7
(Eurydice)
[28]
2,04 - 1,95 Ma[26]Paranthropus robustus1994Drimolen Main Quarry,  Nam PhiR. Smith & André KeyserĐại học Witwatersrand
TM 1517 [29]2 Ma ?Paranthropus robustus1938 Nam PhiGert TerblancheDitsong National Museum of Natural History
MH1 (Karabo) [30][31]1.977-1.98 Ma [32]Australopithecus sediba2008 Nam PhiLee R. BergerĐại học Witwatersrand
KNM ER 18131,9 MaHomo habilis1973 KenyaKamoya Kimeu
KNM ER 14701,9 MaHomo rudolfensis1972 KenyaBernard Ngeneo [33]
SK 482,25 - 1,80 MaParanthropus robustus1948Swartkrans, South AfricaRobert BroomDitsong National Museum of Natural History
SK 46 [34]2,25 - 1,80 MaParanthropus robustus1949Swartkrans,  Nam PhiRobert BroomDitsong National Museum of Natural History
SK 847[35]2,25 - 1,80 MaHomo habilis1949Swartkrans,  Nam PhiDitsong National Museum of Natural History
OH 24
(Twiggy)
[36]
1.8 MaHomo habilis1968 TanzaniaPeter Nzube
OH 8 [37]1.8 MaHomo habilis1960 Tanzania
OH 5
(Zinj or
nutcracker man)
1.8 MaParanthropus boisei1959 TanzaniaMary Leakey
D2700 (Dmanisi Skull 3)1.8 MaHomo erectus georgicus2001 GruziaDavid Lordkipanidze và Abesalom Vekua
D3444 (Dmanisi Skull 4)1.8 MaHomo erectus georgicus2003 GruziaDavid Lordkipanidze
D4500 (Dmanisi Skull 5)1.8 MaHomo erectus georgicus2005 - 2013 GruziaDavid Lordkipanidze
KNM-ER 62000 [38]1.78 -1.9 MaHomo rudolfensis2012Koobi Fora,  KenyaNhóm của Meave Leakey
KNM-ER 62003 (đoạn hàm dưới) [38]1.78 -1.9 MaHomo rudolfensis2012Koobi Fora,  KenyaNhóm của Meave Leakey
KNM-ER 60000 (hàm dưới) [38]1.78 -1.9 MaHomo rudolfensis2012Koobi Fora,  KenyaNhóm của Meave Leakey
OH 71.75 MaHomo habilis1960 TanzaniaJonathan Leakey
KNM ER 37331.75 MaHomo ergaster [39] (aka Homo erectus)1975 KenyaBernard Ngeneo
KNM ER 18051.74 MaHomo habilis1973 - 1974 KenyaPaul Abell
Người vượn Nguyên Mưu,
(Yuanmou Man), răng
1.7 Ma / 0.5-0.6 Ma (tranh cãi) [40]Homo erectus1965 Trung QuốcFang Qian
KNM ER 4061.7 MaParanthropus boisei1969 KenyaRichard Leakey
KNM ER 732 [41]1.7 MaParanthropus boisei1970 KenyaRichard Leakey
KNM ER 23000 [42]1.7 MaParanthropus boisei1990Koobi Fora,  KenyaBenson Kyongo
KNM WT 17400 [43][44]1.7 MaParanthropus boisei KenyaBảo tàng Quốc gia Kenya, Nairobi
KNM WT 15000,
(Cậu bé Turkana)
1.6 MaHomo ergaster (aka Homo erectus)1984 KenyaKamoya KimeuBảo tàng Quốc gia Kenya, Nairobi
[45]StW 531.5-2 MaHomo gautengensis1976 Nam PhiA. R. Hughes
DNH 7
(Eurydice)
[46]
1.5-2 MaParanthropus robustus1994 Nam PhiAndré Keyser
Peninj hàm dưới1.5 MaParanthropus boisei1964 TanzaniaRichard Leakey
OH 9
(Chellean Man)
[47]
1.5 MaHomo erectus1960 TanzaniaLouis Leakey
KNM ER 9921.5 MaHomo ergaster (aka Homo erectus)1971 KenyaRichard Leakey
Mojokerto 1
(Mojokerto child)
1.43-1.49 MaHomo erectus1936 IndonesiaAndojo, G.H.R. von Koenigswald
KNM ER 38831.4-1.6 MaHomo erectus1976 KenyaRichard Leakey
KGA 10-5251.4 MaParanthropus boisei1993 EthiopiaA. Amzaye
Atapuerca Jawbone [48]1.2 MaHomo sp.2008 Tây Ban NhaEudald CarbonellMuseo de la Evolución Humana, Burgos, Tây Ban Nha
Kocabas1.1 Ma [49]Homo erectus [50]2002 Thổ Nhĩ KỳM. Cihat Alçiçek
Daka1.0 MaHomo erectus1997 EthiopiaHenry Gilbert
Sangiran 41 MaHomo erectus1939 IndonesiaG.H.R. von Koenigswald
780-858 KaHomo erectus1994 Tây Ban NhaBermúdez & ArsuagaMuseo de la Evolución Humana, Burgos, Tây Ban Nha
Sangiran 20.7-1.6 MaHomo erectus1937 IndonesiaG.H.R. von Koenigswald
Người vượn Java,
Pithecanthropus-1,
Trinil 2 [51]
0.7 -1 MaHomo erectus1891 IndonesiaEugène Dubois
Ternifine 2-3,
Tighennif [52]
700 KaHomo erectus1954 AlgérieC. Arambourg & B. Hoffstetter
Sangiran 17 [53]700 KaHomo erectus1969 IndonesiaS. Sartono
Người vượn Bắc Kinh (Peking Man)680-780 KaHomo erectus1921 Trung QuốcDavidson BlackBị mất cắp
Madam Buya [54]600-1.4 MaHomo heidelbergensis or Homo erectus1997 EritreaErnesto Abbate
Hóa thạch Bodo [55]600 KaHomo heidelbergensis or Homo erectus1976 EthiopiaA. Asfaw
Mauer 1
Heidelberg Man
500 KaHomo heidelbergensis1907 ĐứcDaniel Hartmann
Saldanha man [56]500 KaHomo rhodesiensis1953 Nam Phi
Boxgrove Man478-524 KaHomo heidelbergensis1994 Anh Quốc
Arago 21
(Tautavel Man)
450 KaHomo erectus1971 PhápHenry de Lumley
[57]Hexian [58]400-500 KaHomo erectus1980 Trung Quốc
Skull 5 (Miguelón)400 KaHomo heidelbergensis1992 Tây Ban NhaBermúdez, Arsuaga & CarbonellMuseo de la Evolución Humana, Burgos, Tây Ban Nha
Swanscombe Man400 KaHomo heidelbergensis1935 Anh QuốcAlvan T Marston
Hóa thạch Salé [59][60][61]400 KaHomo rhodesiensis1971 Maroc
Ndutu [62]350 KaHomo rhodesiensis1973 TanzaniaA.A. Mturi
Steinheim Skull350 KaHomo heidelbergensis1933 Đức
Samu350 KaHomo erectus1964 HungaryMárton Pécsi
Dinaledi Chamber hominins414-236 Ka [63]Homo naledi2013 Nam PhiRick Hunter,
Steven Tucker
Đại học Witwatersrand
 Nam Phi

Pleistocene, Paleolithic giữa: 300 - 50 Ka

HìnhTênTuổiLoàiPhát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú
Petralona 1 [64]250-500 KaHomo heidelbergensis1960 Hy Lạp
Galilee Man300-200 KaHomo heidelbergensis1925 IsraelFrancis Turville-Petre
Saccopastore 1250 Ka [65]Homo neanderthalensis1929 ÝMario Grazioli
Ngandong 7250 KaHomo erectus1931 IndonesiaC. ter HaarG. H. R. von Koenigswald
Bontnewydd (Pontynewydd)230 KaHomo neanderthalensis1981 Anh Quốc
[66]Người vượn Đại Lệ (Dali)209 ±23 Ka (tranh cãi) [67][68]Homo erectus
or
Homo sapiens
1978 Trung QuốcLiu Shuntang
Broken Hill 1,
Sọ Kabwe,
Rhodesian Man
200-300 KaHomo rhodesiensis1921 ZambiaTom Zwiglaar
[69]Omo 1190 KaHomo sapiens1967 EthiopiaRichard Leakey
[70]Omo 2190 KaHomo sapiens EthiopiaRichard Leakey
Penghu 1190-10 Ka [71][72]Homo tsaichangensis [73] Đài LoanBảo tàng Quốc gia Khoa học Tự nhiên Đài Loan
Herto remains [74]160 KaHomo sapiens1997 EthiopiaTim White
Jebel Irhoud 1 [75]160 KaHomo sapiens1991 Maroc
Jebel Irhoud 2160 KaHomo sapiens1991 Maroc
[76] Jebel Irhoud 3160 KaHomo sapiens1991 Maroc
Jebel Irhoud 4160 KaHomo sapiens1991 Maroc
[77][78]Altamura Man130-172 Ka [79]Homo neanderthalensis1993 Ýin situ
Tabun C1 [80]120 KaHomo neanderthalensis1967 IsraelArthur Jelinek
Krapina [81]100-127 Ka [82]Homo neanderthalensis1899 CroatiaDragutin Gorjanović-Kramberger
Răng Denisovan110 Ka [83][84]Homo sp. Altai2015 Nga
Qafzeh 6 [85]90-100 Ka [82]Homo sapiens1930 IsraelR. Neuville M Stekelis
Qafzeh IX90-100 Ka [82]Homo sapiens [86]1933 IsraelT. McCown và H. Moivus, Jr.
[87]Qafzeh VI90-100 Ka [82]Homo sapiens1933 IsraelT. McCown và H. Moivus, Jr.
Scladina80-127 Ka [82]Homo neanderthalensis Bỉ
Skhul V80-120 KaHomo sapiens1933 IsraelT. McCown và H. Moivus, Jr.
Skhul IX80-120 KaHomo sapiens  Israel
[88]Klasies River Caves75-125 KaHomo sapiens1960 Nam PhiRay Inskeep, Robin Singer, John Wymer, Hilary Deacon
Obi-Rakhmat 1 [89]75 Ka [82]Homo neanderthalensis2003 Uzbekistan
Teshik-Tash Skull [90]70 KaHomo neanderthalensis1938 UzbekistanA. Okladnikov
La Ferrassie 170 KaHomo neanderthalensis1909 PhápR. Capitan và D. Peyrony
Shanidar 160-80 KaHomo neanderthalensis1961 IraqRalph Solecki
La Chapelle-aux-Saints 160 KaHomo neanderthalensis1908 PhápA. và J. Bouyssonie và L. Bardon
Kebara 2 (Moshe) [91]60 KaHomo neanderthalensis1983 IsraelLynne Schepartz
[92]Amud 750-60 KaHomo neanderthalensis Israel

Pleistocene, Paleolithic trên: 50 - 10 Ka

HìnhTênTuổiLoàiPhát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú
Sidrón Cave49 KaHomo neanderthalensis1994 Tây Ban Nha
La Quina 545-60 Ka [82]Homo neanderthalensis Pháp
La Quina 1845-60 Ka [82]Homo neanderthalensis Pháp
Tham Pa Ling (Hang Khỉ) [93]46-63 Ka [93][94]Homo sapiens2009 Lào
Kents Cavern41-45 KaHomo sapiens1927 Anh Quốc
Amud 1 [95]41 Ka [96]Homo neanderthalensis1961 IsraelHisashi Suzuki
Mungo Man40-60 KaHomo sapiens1974 Úc
WLH-50Homo sapiens1982 Úc
Mt. Circeo 1 [97]40-60 KaHomo neanderthalensis1939 ÝProf. Blanc
Neanderthal 1 [98]40 KaHomo neanderthalensis1856 ĐứcJohann Carl Fuhlrott
Denisova hominin (X-Woman)40 KaHomo sp. Altai2008 NgaJohannes Krause, et al.
hominin finger bone40 KaHomo sp. Altai (possible Neanderthal-Denisovan hybrid)2011 Nga
Peștera cu Oase [99]37.8 KaHomo sapiens2002 România
Balangoda man37 KaHomo sapiens2012 Sri Lanka
Hofmeyr Skull36 KaHomo sapiens1952 Nam Phi
Red Lady of Paviland33 KaHomo sapiens1823 Anh QuốcWilliam Buckland
Yamashita-Cho Man32 KaHomo sapiens1962 Nhật Bản
Engis 230-50 Ka [82][100]Homo neanderthalensis1829 BỉPhilippe-Charles Schmerling
Gibraltar 130-50 Ka [82]Homo neanderthalensis1848 GibraltarCaptain Edmund Flint
Le Moustier30-50 KaHomo neanderthalensis1909 Pháp
Răng Denisovan30-50 KaHomo sp. Altai2000 Nga
Cro-Magnon 130 KaHomo sapiens1868 PhápLouis Lartet
NG 627-53 KaHomo erectus1931 IndonesiaC. ter HaarGHR von Koenigswald
Predmost 3 [101]26 KaHomo sapiens1894 Cộng hòa SécK.J. Maska
[102]Lapedo Child24.5 KaHomo neanderthalensis or Homo sapiens1998 Bồ Đào NhaJoão Zilhão
[102]Eel Point24 KaHomo sapiens1997 Anh Quốc
LB 1 (Hobbit)18 KaHomo floresiensis2003 IndonesiaPeter Brown
[103]Minatogawa 116-18 KaHomo sapiens1970 Nhật BảnBảo tàng Nhân học Tokyo, Đại học Tōkyō
Tandou [104][105]17 KaHomo sapiens1967 ÚcDuncan Merrilees
Gough's Cave [106][107]14.7 KaHomo sapiens2010 Anh Quốc
Iwo Eleru Skull13 Ka [108]Homo sapiens1965 Nigeria
Người Arlington Springs13 Ka [109]Homo sapiens1959 Hoa KỳPhil Orr
Người Chancelade (Chancelade man)17-12 Ka [110]Homo sapiens1888 Pháp
Red Deer cave skullDi cốt hang Hươu Đỏ (Red Deer Cave)14.5-11.5 KaChưa xác định, có thể là Homo sapiens1979 Trung QuốcDarren Curnoe?
Luzia11.5 Ka [111]Homo sapiens1975 BrasilAnnette Laming-Emperaire
[112]Cerro Sota 2 [113]11 KaHomo sapiens1936 ChileJunius Bird
Wadjak 1 [114]10-12 KaHomo sapiens1888 IndonesiaB.D. van Rietschoten

Holocene, Thời đại đồ đá giữa/đá mới: 10 - 5 Ka

HìnhTênTuổiLoàiPhát
hiện
NướcNgười phát hiệnNay đặt ở
/ Ghi chú
La Brea Woman~ 10 KaHomo sapiens1914 Hoa Kỳ
Combe Capelle9.6 Ka [115]Homo sapiens1909 PhápO. Hauser
Cheddar Man9 KaHomo sapiens1903 Anh Quốc
Kow Swamp 19-13 KaHomo sapiens1968 ÚcAlan G. Thorne
Afalou 138-12 KaHomo sapiens1920 AlgérieC. Arambourg
Wadi Halfa 258-12 KaHomo sapiens1963 SudanG. Armelagos, E. Ewing, D. Greene
Wadi Kubbaniya8-20 KaHomo sapiens1982 Ai CậpFred Wendorf
Minnesota Woman7.8 - 8 KaHomo sapiens1931Minnesota,  Hoa KỳAlbert Jenks, qua đội xây dựng
Lo 4b [116][117]6 - 9 KaHomo sapiens1965 - 1975H. Robbins B.M. Lynch
Tepexpan man5 - 11 KaHomo sapiens1947 MéxicoH. de Terra
SDM 167044.9-11.8 KaHomo sapiens1929 Hoa KỳM.J. Rogers
Ötzi5.3 KaHomo sapiens1991Ötztal Alps,  ÝHelmut SimonErika SimonBảo tàng Khảo cổ học, Bolzano, Ý.

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Danh_sách_các_hóa_thạch_tiến_hóa_của_con_người http://www-personal.une.edu.au/~pbrown3/yuanmou.ht... http://www.abc.net.au/science/news/stories/s877478... http://australianmuseum.net.au/Homo-ergaster http://archaeology.about.com/od/tterms/g/ternifine... http://austhrutime.com/lake_tandou_skull.htm http://www.boneandstone.com/neandertal/neandertal_... http://books.google.com/books?id=RxLqTBkW42oC&pg=P... http://www.livescience.com/49588-ancient-human-fos... http://homepage.mac.com/wis/Personal/lectures/evol... http://www.nature.com/articles/s41559-020-01319-6